MUHASEBE MESLEK MENSUPLARININ DEMOGRAFİK DAĞILIMININ MÜKELLEF SAYILARI İLE İLİŞKİSİ

Özet

Meslek mensupları işletmelerin, kamu maliyesinin ve diğer paydaşların mali bilgi ihtiyacını disiplin ve sorumluluk içinde yerine getirmeye çalışan önemli bir görev yürütmektedirler. Ayrıca mükellefler ile devlet arasında bir köprü vazifesi üstlenen muhasebe meslek mensupları, vergi sisteminin de en önemli unsurlarından biri olarak görülmektedir. Muhasebecilik 1989 yılında çıkan yasa ile meslek niteliği kazanmış ve giderek büyüyen bir mesleki organizasyon haline gelmiştir. Bu süreçte mükellef sayıları ile birlikte muhasebe meslek mensuplarının sayılarının da sürekli arttığı görülmektedir. Fakat meslek mensupları arasındaki haksız rekabet nedeniyle mükellef sayılarına kota getirilmesine yönelik düşüncelerde artmaktadır. Bu araştırma Türkiye’deki muhasebe meslek mensupları (SMMM ve SM) ile gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin il bazında dağılımları arasındaki ilişkiyi 2018-2022 yılları arasında oransal ve istatistiksel olarak incelemeyi amaçlamıştır. Bu amaçla ilgili yıllar arası bağımlı olmayan meslek mensubu sayıları ile mükellef sayıları il bazında TURMOB ve Gelir İdaresi Başkanlığı faaliyet raporlarından elde edilmiştir. Analiz iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Öncelikle tespit edilen veriler arasında genel ve il bazında oran analizi yapılmış, meslek mensubu başına düşen ortalama vergi mükellef sayılarının il bazında yoğunluk aralıkları belirlenmiştir. İl bazında meslek mensubu başına düşen gelir vergisi mükellef sayısında yoğunluğun 40-49 mükellef aralığında, kurumlar vergisi mükellef sayısında 11-15 aralığında olduğu görülmüştür.  Sonrasında aralarındaki ilişkinin belirlenmesi için Spearman korelasyon analizi uygulanmış, illerdeki serbest çalışan meslek mensubu sayıları ve mükellef sayıları arasındaki güçlü düzeyde, pozitif ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur.