Türk ve özbek kadınlarda sigara kullanımı ve sağlık üzerinde etkileri-Smoking among Turkish and Uzbek women and its effects on health

Özet

Özet

Bu makalede Türkiye ve Özbekistan örneği üzerinden kadınlarda sigara kullanımının güncel durumu, sosyo-kültürel belirleyicileri ve sağlık üzerindeki çok boyutlu etkileri incelenmiştir. Literatürdeki veriler, toplumsal cinsiyet rolleri, modernleşme süreçleri, şehirleşme ve küresel tütün endüstrisinin reklam stratejilerinin kadınlarda sigara içme davranışını önemli ölçüde etkilediğini göstermektedir. Sigaranın kadın sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri kanser türlerinden kalp-damar hastalıklarına, solunum yolu rahatsızlıklarından üreme sağlığı sorunlarına kadar geniş bir alanı kapsamaktadır. Türkiye’de genç kadınlar arasında sigaraya başlama yaşının düşmesi, sigaranın özgürlük ve modernlik simgesi olarak algılanmasıyla ilişkilidir. Özbekistan’da ise geleneksel aile yapısı sigara kullanımını sınırlandırsa da şehirleşme ve küreselleşme genç kuşaklarda sigara içme oranlarını artırmaktadır. Makalede elde edilen bulgular, etkili tütün kontrol politikalarının sadece yasal düzenlemelerle sınırlı kalmaması gerektiğini, kadınlara yönelik kültüre duyarlı farkındalık çalışmaları ve destek hizmetleriyle desteklenmesi gerektiğini vurgulamaktadır.

Anahtar kelimeler: Sigara kullanımı,Kadın sağlığı, Tütün kontrol politikaları, Türkiye,Özbekistan,Toplumsal cinsiyet,Sosyo-kültürel etkenler,Genç kadınlar,Üreme sağlığı,Kanser riski,Kalp-damar hastalıkları,Solunum yolu hastalıkları,Modernleşme,Kentleşme,Tütün endüstrisi,Farkındalık kampanyaları,Bağımlılık,Halk sağlığı.

Abstract

In this article, the current state of cigarette use in women, socio-cultural determinants and multidimensional effects on health have been examined through the example of Turkey and Uzbekistan. Data in the literature show that gender roles, modernization processes, urbanization and advertising strategies of the global tobacco industry significantly affect smoking behavior in women. The negative effects of smoking on women's health cover a wide range, from types of cancer to cardiovascular diseases, from respiratory tract disorders to reproductive health problems. The decrease in the age of smoking initiation among young women in Turkey is related to the perception of smoking as a symbol of freedom and modernity. In Uzbekistan, although the traditional family structure limits smoking, urbanization and globalization increase smoking rates among younger generations. The findings obtained in the article show that effective tobacco control policies are not limited to legal regulations only.

Keywords: Smoking, Women's health, Tobacco control policies, Turkey, Uzbekistan, Gender,Socio-cultural factors, Young women, Reproductive health, Cancer risk, Cardiovascular diseases, Respiratory diseases, Modernization, Urbanization, Tobacco industry, Awareness campaigns, Addiction, Public health.