Scientific Journal of Space Management and Space Economy

İLAÇ TEDARİK ZİNCİRİNDE RİSK YÖNETİMİNİN TÜKETİCİ SAĞLIĞINA ETKİSİ: BİR ARAŞTIRMA

Berkan Vural — 2025-06-29

Bu araştırma, ilaç tedarik zincirinde Yakın Alan İletişimi (NFC) teknolojisinin uygulamasını incelemekte ve bu teknolojinin tedarik zincirindeki risk yönetimi ve tüketici sağlığına etkisini ele almaktadır. NFC, üreticiden son kullanıcıya kadar ilaçların izlenebilirliğini ve uygun koşullarda muhafazasını sağlayarak ilaç güvenliğini artırmaktadır. Bu çalışmada, NFC'nin ilaç tedarik zincirindeki lojistik, depolama ve taşımacılık süreçlerinde nasıl etkin bir çözüm sunduğu incelenmiştir. Araştırma, literatür taraması ve sektörden elde edilen veriler ile zenginleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlar, NFC'nin ilaç tedarik zincirinde kalite standartlarını yükselttiğini ve bozulmalardan kaynaklanan kayıpları azalttığını göstermektedir. Bu teknoloji, yalnızca tüketici sağlığını korumakla kalmayıp aynı zamanda sektörde maliyet etkinliğini ve operasyonel verimliliği de artırmaktadır. Çalışmanın bulguları, gelecekteki araştırmalar için yol gösterici olup, uygulayıcılara yenilikçi çözümler sunmayı amaçlamaktadır.

AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİNDEKİ İŞLETMELERDE YAPAY ZEKÂ KULLANIMI

Nurgül Erdal — 2025-06-29

Dünyada yaşanan bilişim, ulaşım ve iletişim sistemindeki hızlı değişimler yapay zeka kullanımını gerekli kılmış ve işletmeklerde tüm süreçlerine yapay zeka uygulamalarını adapte etmiştir. Bu çalışma rekabet avantajı olarak görülen yapay zekanın Avrupa Birliği ülkelerindeki işlermelerde araştırılmasıdır. Çalışmada ikincil veriler, Gen-AI-Report_October-2023 raporundan, Al statistisc ve .Europa.eu/eurostat/statistics- raporundan veriler alınarak kapsamlı bir araştırma yürütülmüştür. Araştırma soruları hazırlanmış ve bunlarla ilgili bulgular paylaşılmıştır. Araştırmada, Avrrupa birliği ülkelerinde yapay zeka kullanım oranı % 24,97 bulunmuştur. 2032 yılında yatırımın 2500milyon dolar olacağı tahmin edilmektedir. En fazla yapay zekâ kullanan ülke Danimarka’ dır. Tüm KOBİ’lerin yapay zekâ kullanımı 2024 yılı % 13.48 dir. 2024'te, bilgi ve iletişim sektörü, profesyonel, bilimsel ve teknik hizmet faaliyetleri en fazla yapay zekâ uygulaması kullanmıştır. Ortalama kullanım oranı ise % 16’ dır. En az kullananlar ise, gayrimenkul, konaklama ve inşaat sektörüdür. Çok çeşitli yapay zekâ uygulamaları bulunmaktadır. Veri analizi, iş süreçleri, müşteri etkileşimleri, üretim, pazarlama, satın alma, muhasebe, yönetim vb. gibi birçok işletme yönetim sürecinde yaygın olarak yapay zekâ kullanılmaktadır. Özellikle işletme yöneticilerinin doğru karar verme sürecini hızlandırır. Sonuç olarak Avrupa Birliği işletmelerinde tür ve ekonomik faaliyete göre dağılımı % 50 geçmemektedir. Bu yüzden işletmeler rekabet avantajı sağlamak için yapay zekâyı daha çok tercih etmelidir.

Anahtar Kelimeler: Yapay Zekâ, Avrupa Birliği, Yönetim ve Organizasyon, İşletme, Rekabet Avantajı

Jel Kodu: A10, M14, Q34

DİJİTAL OYUN TASARIMIYLA KURUMSAL EĞİTİMDE ETKİLEŞİMLİ ÖĞRENME ve OYUNLAŞTIRMA

Mesut Öztırak — 2025-06-29

Dijital oyun tasarımı, geleneksel kurumsal eğitim yaklaşımlarına alternatif olarak, katılımcıların öğrenme sürecine aktif katılımını teşvik eden dinamik ve motive edici bir yapı sunmaktadır. Son yıllarda, oyunlaştırmanın yalnızca eğitim içeriğini cazip hale getirmekten öteye geçerek, bireysel motivasyon türlerine göre özelleştirilmiş öğrenme deneyimleri yaratma potansiyeli dikkat çekmektedir. Bu bağlamda, oyuncu tipi temelli yaklaşımlar, kurumsal eğitim ortamlarında bireylerin farklı öğrenme stillerine ve motivasyon kaynaklarına uygun oyunlaştırma stratejileri geliştirmeye olanak tanımaktadır. Bu çalışmanın amacı, kurumsal eğitim ortamlarında dijital oyun tasarımı ilkelerinin ve oyuncu tipi temelli oyunlaştırma modelinin, etkileşimli öğrenmeyi nasıl etkilediğini incelemektir. Literatürde, oyunlaştırmanın etkili bir şekilde uygulanabilmesi için katılımcıların motivasyon kaynaklarının anlaşılması gerektiği, bu anlamda HEXAD ve Bartle gibi oyuncu tipolojilerinin güçlü bir analiz çerçevesi sunduğu belirtilmektedir. Ayrıca, etkileşimli öğrenmenin yalnızca bireysel başarıya değil, aynı zamanda iş birliği, rekabet ve özerklik gibi sosyal ve psikolojik faktörlere de bağlı olduğu vurgulanmaktadır. Bu araştırma, kurumsal eğitimlerin dijital oyunlaştırma yoluyla nasıl daha etkileşimli, motive edici ve kişiselleştirilmiş hale getirilebileceğine dair özgün bir bakış açısı sunmakta ve kurumlar için sürdürülebilir, çalışan merkezli öğrenme tasarımlarına katkı sağlamayı hedeflemektedir.

AKADEMİK BAŞARININ İNSANA YAKIŞIR İŞ ALGISI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNDE KARİYER KARARLILIĞININ ARACI ROLÜ

Nisan Nur Çakır — 2025-06-29

Bu araştırmanın amacı, akademik başarının insana yakışır iş algısı üzerindeki etkisinde kariyer kararlılığının aracı rolünü incelemektir. Bu çerçevede, kariyer kararlılığının bireylerin akademik başarıları ile mesleki beklentileri arasındaki etkileşimi nasıl yönlendirdiği araştırılmıştır. Nicel araştırma desenine sahip çalışmada tarama modeli kullanılmış; veriler, 412 üniversite öğrencisinden anket yoluyla toplanmıştır. Analizlerde SPSS ve AMOS programlarından yararlanılarak doğrulayıcı faktör analizi, korelasyon analizi ve aracı değişkenli yol analizi uygulanmıştır. Elde edilen bulgular, akademik başarı ile insana yakışır iş algısı arasında anlamlı bir ilişki olduğunu ve bu ilişkide kariyer kararlılığının anlamlı düzeyde aracı bir rol üstlendiğini göstermiştir. Sonuçlar, öğrencilerin akademik kazanımlarını gelecekteki iş yaşamı beklentilerine aktarabilmeleri açısından kariyer kararlılığının önemli bir faktör olduğunu ortaya koymaktadır. Bu doğrultuda, yükseköğretim kurumlarının kariyer yönlendirme süreçlerini yalnızca akademik performansa değil, aynı zamanda bireylerin mesleki karar alma yeterliliklerine de odaklanacak biçimde yapılandırmaları önerilmektedir.

DİJİTAL DÖNÜŞÜME HAZIRLIK ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Mesut Öztırak — 2025-06-29

Bu çalışmanın amacı, işletmelerin dijital dönüşüme hazırlık düzeylerini ölçmek için geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmektir. Ölçek geliştirme süreci üç aşamadan oluşmuş ve her aşamada dikkatli bir şekilde çeşitli yöntemler kullanılmıştır. İlk aşamada, derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiş ve bu görüşmelerin sonuçları içerik analizi ile değerlendirilerek 35 maddelik bir önerme havuzu oluşturulmuştur. Bu aşama, dijital dönüşümün farklı boyutlarını kapsayan maddelerin belirlenmesini sağlamıştır. İkinci aşamada, bu maddeler üzerinde düzenlemeler yapılmış ve bir madde taslağı oluşturulmuştur. Taslağın anlam, görünüş ve kapsam geçerliliğini sağlamak amacıyla uzman görüşlerine başvurulmuş, böylece ölçeğin içerik geçerliliği doğrulanmıştır. Son aşamada, taslak ölçek değerlendirilerek 10 maddelik bir versiyon geliştirilmiş ve bu versiyon pilot uygulamalarla test edilmiştir. Pilot uygulamalar, sağlık sektöründeki 110 kişi ve havacılık sektöründeki 363 çalışanla gerçekleştirilmiş, bu sayede nicel veriler toplanmıştır. Yapılan analizler sonucunda, dijital dönüşüme hazırlık ölçeği 8 maddelik tek boyutlu bir yapıya sahip olmuş ve doğrulayıcı faktör analizi ile bu yapının kabul edilebilir düzeyde uyum sağladığı görülmüştür. Ölçeğin güvenilirliği Cronbach Alpha değeri 0,958 ile yüksek bir düzeyde tespit edilmiştir. Bu sonuçlar, geliştirilen ölçeğin geçerli ve güvenilir bir araç olduğunu göstermektedir. İlerleyen yıllarda, dijital dönüşüme uyum sağlama hızının işletmeler için kritik bir faktör haline gelmesiyle birlikte, bu ölçeğin tüm sektörlerde dijital dönüşüm süreçlerine hazırlık düzeylerini ölçmek ve değerlendirmek amacıyla yaygın bir şekilde kullanılabileceği düşünülmektedir.