JOURNAL OF PUBLIC ECONOMY AND PUBLIC FINANCIAL MANAGEMENT

YAPAY ZEKANIN YEŞİL ÜRÜN SATIN ALMA DAVRANIŞINA ETKİSİ

Mustafa CESUR — 2023-10-28

Son yıllarda, çevresel sürdürülebilirlik konusunda artan bir endişenin olması ve tüketicilerin artan çevre bilinci, tüketicilerin satın alma davranışlarını değiştirmektedir. Bu durum son yıllarda tüketicilerin yeşil ürünlere olan talebini artırmış ve işletmelere ve hükümetlere yeşil üretimi benimseme konusunda baskı yapmasına neden olmuştur. Bu açıdan yapılan bu çalışma, yapay zekanın tüketicilerin yeşil ürün satın alma davranışı üzerindeki etkisine odaklanmaktadır. Uyaran-organizma-tepki modeline dayanan bu çalışma, yapay zekanın tüketicilerin yeşil ürün satın alma davranışları üzerindeki etkisini yapay zeka pazarlama çabaları (bilgi, erişilebilirlik ve özelleştirme) ile incelemektedir. Ayrıca çalışma kapsamında yapay zeka pazarlama çabalarının marka deneyimine olan etkisi de araştırılmıştır. Bu kapsamda katılımcılardan yüz yüze anket yöntemiyle toplanan veriler Smart PLS4 ve SPSS 26 programları kullanılarak analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonuçlarına göre yapay zeka pazarlama çabaları (bilgi, erişilebilirlik, etkileşim ve özelleştirme) unsurlarının tümünün marka deneyimi ve satın alma niyetleri üzerinde etkili olduğunu göstermektedir. Ayrıca çalışma kapsamında tespit edilen bir diğer önemli bulgu ise marka deneyiminin tüketicilerin satın alma niyetlerini olumlu olarak etkilediği bulgusudur.

STRATEJİK PLANLAMADA TEMEL DEĞERLERİN ANALİZİ

Hale Nur GÜLER — 2023-10-28

Stratejik planlamayla şirketlerin uzun vadedeki amaç ve hedeflerine ulaşmak için temel değerleri belirlenmekte ve şirketlerin neyi nasıl yapacaklarına dair çabaları açıklanmaktadır. Şirketleri geleceğe taşıyan stratejilerin belirlenmesinde değerler önemli noktadadır. Şirketin belirlediği değerler müşteriler, çalışanlar ve diğer paydaşlar açısından tercih edilebilirliklerine yön vermektedir. Temel değerlerler şirketlerin aldıkları kararlara, yapılan seçimlere ve stratejilere rehberlik etmekte kimlik, yönetim felsefesi ve çalışan motivasyonuna katkı sağlamaktadır. Nitel olarak tasarlanan çalışmada 2023 yılı Brand Finance Turkey-100’de marka değerleri açıklanan şirketlerden ilk 15 tanesinin stratejik planlamaları kapsamında yer alan değerlerinin anlaşılması amacıyla değerleri çözümlenmiştir. Şirketlerin değerleri tematik olarak kategorileştirilmiştir. Şirketlerin değerleriyle ilgili yaptıkları bildirimlerinde en fazla değindikleri temaların “müşteri odaklılık”, “yenilikçilik” “takım çalışması” olduğu görülmektedir. Her bir şirketin bir kez yer verdiği değerler arasında da “paylaşımcılık”, “erdemli olma” ve “dayanışma” gibi temalar bulunmaktadır. Bu çalışma ile marka değeri yüksek olan şirketlerin hangi değerleri göz önüne aldıklarının belirlenmesi ve sıklıklarının anlaşılması açısından alanla ilgilenen araştırmacılara, stratejistlere, çalışan ve yöneticilere katkı sağlayacaktır.

DÖNÜŞÜMCÜ LİDERLİK KAVRAMININ ATATÜRK ÖRNEĞİ BAĞLAMINDA İRDELENMESİ, BİR FİLM ANALİZİ

Esin Bengü CERAN — 2023-10-28

Köklü değişim dönemlerinde bir liderin öncülüğünde hareket etmenin önemi pek çok örnekte başarıyla sonuçlanmıştır. Buradan hareketle dönüşümcü liderlerin varlığı değişim süreçlerinde önem teşkil etmektedir. Bir imparatorluğun cumhuriyete dönüşümünde, bir milletin kurtuluş savaşı verdiği yıllarda dönüşümcü liderliğin belki de gelmiş geçmiş en belirgin temsilcilerinden olan Mustafa Kemal Atatürk’ün liderliği bu bağlamda incelenebilecek en kıymetli örnektir. Cumhuriyetimizin kuruluşunun 100. Yılında Atatürk ve onun liderlik özelliklerinin bir film analizi ile irdelenmesi bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Yapılan çalışma ile Atatürk’ün liderlik özelliklerine ilişkin zengin veri sunan “Veda” filmi teorik çerçevesi doğrultusunda dört boyutta şekillenmiş olan dönüşümcü liderlik değişkeni bağlamında irdelenmiştir. Çalışma kapsamında nitel araştırma yöntemlerinden betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen bulgularla dönüşümcü liderlik değişkeninin teorik çerçevesi ele alınan vaka üzerinden somutlaştırılmıştır, çalışmanın bu yönüyle teorisyenler ve uygulamacılar açısından katkı sunduğu düşünülmektedir.

KARANLIK ÜÇLÜ İLE ÖRGÜTSEL ATALET ARASINDAKİ İLİŞKİLER: TURİZM SEKTÖRÜ ÇALIŞANLARINDA BİR UYGULAMA

Zeki CETIN — 2023-10-28

Kişiliğin karanlık yönü, örgütsel davranış ve örgüt dinamikleri üzerindeki potansiyel etkisi nedeniyle sıklıkla araştırmalara konu edilmektedir. Ancak örgütlerin değişim taleplerine yanıt verme ve örgütsel dinamizmin bir göstergesi olan örgütsel atalet ile ilişkisine dair herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Bu noktadan hareketle hazırlanan araştırmada, turizm sektörü çalışanlarında karanlık etkinin örgütsel atalet üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Araştırmaya konaklama işletmelerinde en az 2 yıllık deneyime sahip 359 çalışan dahil edilmiş, Smart PLS 4 ile Yapısal Eşitlik Modellemesi kullanılarak karanlık üçlünün örgütsel atalete etkisi analiz edilmiştir. Araştırmanın sonuçları Makyavelizmin içgörü ataletini azalttığını, ancak eylem ataletini artırdığını göstermiştir. Diğer taraftan narsisizm içgörü, eylem ve psikolojik ataleti artırırken; psikopatinin içgörü ataleti ve psikolojik ataleti artırdığı belirlenmiştir. Sonuçlar kişiliğin karanlık yönünün örgütsel atalet açısından önemli bir unsur olduğunu, örgütlerin dönemsel gerekliliklere uyum sağlamak için yaratacağı dinamik ve öğrenen örgüt ortamı için çalışanların kişilik özelliklerine dayalı stratejiler geliştirmesinin gerekli olduğunu ortaya koymaktadır.

MUHASEBE MESLEK MENSUPLARININ DEMOGRAFİK DAĞILIMININ MÜKELLEF SAYILARI İLE İLİŞKİSİ

Hakan ALİUSTA — 2023-10-28

Meslek mensupları işletmelerin, kamu maliyesinin ve diğer paydaşların mali bilgi ihtiyacını disiplin ve sorumluluk içinde yerine getirmeye çalışan önemli bir görev yürütmektedirler. Ayrıca mükellefler ile devlet arasında bir köprü vazifesi üstlenen muhasebe meslek mensupları, vergi sisteminin de en önemli unsurlarından biri olarak görülmektedir. Muhasebecilik 1989 yılında çıkan yasa ile meslek niteliği kazanmış ve giderek büyüyen bir mesleki organizasyon haline gelmiştir. Bu süreçte mükellef sayıları ile birlikte muhasebe meslek mensuplarının sayılarının da sürekli arttığı görülmektedir. Fakat meslek mensupları arasındaki haksız rekabet nedeniyle mükellef sayılarına kota getirilmesine yönelik düşüncelerde artmaktadır. Bu araştırma Türkiye’deki muhasebe meslek mensupları (SMMM ve SM) ile gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin il bazında dağılımları arasındaki ilişkiyi 2018-2022 yılları arasında oransal ve istatistiksel olarak incelemeyi amaçlamıştır. Bu amaçla ilgili yıllar arası bağımlı olmayan meslek mensubu sayıları ile mükellef sayıları il bazında TURMOB ve Gelir İdaresi Başkanlığı faaliyet raporlarından elde edilmiştir. Analiz iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Öncelikle tespit edilen veriler arasında genel ve il bazında oran analizi yapılmış, meslek mensubu başına düşen ortalama vergi mükellef sayılarının il bazında yoğunluk aralıkları belirlenmiştir. İl bazında meslek mensubu başına düşen gelir vergisi mükellef sayısında yoğunluğun 40-49 mükellef aralığında, kurumlar vergisi mükellef sayısında 11-15 aralığında olduğu görülmüştür. Sonrasında aralarındaki ilişkinin belirlenmesi için Spearman korelasyon analizi uygulanmış, illerdeki serbest çalışan meslek mensubu sayıları ve mükellef sayıları arasındaki güçlü düzeyde, pozitif ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur.